İlk kez adını koyan, tanımlayan, türlerinden söz eden Aristoteles’in “metafor”u, daha sonra anlam daralmasına uğramasına karşın genelde olduğu gibi bırakılıyor çevirilerde. Çok az da olsa “trope”, “figüre” diye çevirenler de var. Türkçeye ise üç biçimde aktarılıyor: metafor, eğretileme (istiare), mecaz. Ama bunların her birinin karşıladığı kavram farklı.

Toplumsal yaşamda her şey toz toprak. İlkeli tavır, tutarlılık, kararlılık, kriterleri temel alma yerine sübjektif, yanlı ve günü birlik davranışlar tercih edilmekte. Edebiyatımızda farklı olan bir şey yok. Sesi gür çıkan daha fazla duyuluyor ama ortada başkalarını etkileyecek bir ürün yok. Bu sıradanlığın doğal sonucu olarak küresel sistemin dayattığı algının sıradan parçası olmaktan kurtulamıyor. Söz […]

Okurun belleğinde izler bırakan dizelere sahip şiirler zaten fark edilir. “Şiir katına ulaşmış şiir” yazmak yerine, şiir ansiklopedilerinde kendine yer bulma arayışına girmek genç yazarlar için büyük tehlike

Garip kitabı Resimli Ay Matbaası tarafından 1941 yılında yayımlanmış. Kitapta yer alan ‘Şiir Hakkında Düşünceler’ başlıklı yazının telifi Orhan Veli’ye aittir. Garip şiirinin manifestosu sayılan bu yazıyı Orhan Veli Varlık dergisinde “Şiire Dair” başlıklı parça parça yayımladığı yazıları yeniden düzenleyerek oluşturmuş. Garip kitabının Resimli Ay Matbaası tarafından yayımlanması pek de tesadüf değildir. Garip’in üç şairi […]

Sanatın işlevinin ne olduğu üzerine pek çok tez bulunmaktadır. Genelleme ve indirgemelerin ötesinde günümüzde kanımca bunlardan en önemlisi, onun modern seküler insan üzerinde dinin işlevinin büyük bir kısmını üstlendiği tezi. Elbette bunun da pek çok tez gibi koşullu, büyük ölçüde doğruluk payı olsa da “eksik doğru” bir tez olduğunu gözden uzak tutmamak gerekir. Bu bağlamda […]

Yazınsal Türler Arasında Edebiyatın her türü herkese aynı ölçüde çekici gelmez. Bazıları şiirden bazıları öykü veya romandan bazıları da denemeden hoşlanır. Bir okur olarak durum böyle. Fakat bir yazar için durum biraz farklı. Hoşlanmaktan daha fazla belirleyici olan şey yazarın bilgi birikimi ve eğilimleri. Şiir, genellikle yazmaya atılan ilk adımken, öykü ve roman genellikle şiirden […]

Sömürü düzeni içinde şairler her açıdan süreğen olarak ajite edilirler. Bu yüzden onlarda ekonomik ve toplumsal koşulların reddini dile getiren şiirler yazma eğilimi baskındır. Bu eğilimde olanların büyük çoğunluğunun emeğiyle geçinmek zorunda olduklarını söyleyebiliriz. Zaten şiir, büyük ölçüde ekonomik, ulusal, tarihsel, dini veya ahlaki her türden toplumsal baskı ve bu baskıya karşı kendini savunma isteğinin […]

Şair, şiirini yayımladığı anda onu taşıyan kâğıttan tekneyi dereye bırakmış demektir. Fırtınaları atlatabilirse o tekne atlatacaktır. Engin edebiyat denizlerine ulaşabilirse o ulaşacak, şairinin adını da kendisiyle birlikte taşıyabilirse o oraya taşıyacaktır.

Şairlerin çoğunun ortalama bir birey kadar zekâya, iletişim becerisine, duyarlığa ve ortalama bir okur niteliğine sahip olduğunu varsaymamız için pek de fazladan veri aramamıza gerek yok. Yazdıkları şiirlere bakmak bu konuda yeteri kadar fikir veriyor. Bunların azımsanmayacak bir kısmının bilgi birikim ve kültürel donanımdan yoksun, yarı-bilinçli ya da bilinçsizce şiir yazdıkları ortada. Bazılarıysa ‘hayat okulu’ […]

Gündelik yaşamın her yanına sirayet eden politikadan, sanatsal ve yazınsal dünyanın da payını alması kaçınılmaz oluyor. Politik, ideolojik konumlanma sanatçının, şairin, yazarın pek çok düşüncesini bazen gizli bazen de açıkça belirliyor. Politikaya egemen liberal düşünceler, her alanı olduğu gibi edebiyatı da sanılandan çok daha fazla etkiliyor ve yönlendiriyor. Onun bu nüfuzu özellikle sol ideolojilere eğilimli […]

2000’li yıllarda çocuk edebiyatı dalında eser veren yazar sayısında dikkat çekici bir artış oldu. Belli başlı yayınevlerinin hemen hepsinin bir de çocuk kitapları dizisi var. Son yıllarda telifi serbest kalan Küçük Prens’i neredeyse yayımlamayan yayınevi kalmadı. Bir kitapçı rafının birini değişik yayınevlerinden çıkan Küçük Prens kitaplarına ayırmıştı. Üşenmedim saydım tam otuz iki ayrı yayınevinin Küçük […]